Awdur: SHRN

Arddangos Lles Emosiynol a Meddyliol

I ategu Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr y Rhwydwaith mewn Ysgolion Cynradd, fe wnaeth tîm y Rhwydwaith arddangos gweithgareddau lles emosiynol a meddyliol mewn digwyddiadau a gynhaliwyd yn ddiweddar gan Dîm Ysgolion Iach Caerdydd a’r Fro WNHWPS. Rhoddodd y digwyddiadau hyn lwyfan i ysgolion drafod eu harferion ac archwilio Fframwaith Llywodraeth Cymru ar sefydlu dull ysgol gyfan ar gyfer llesiant emosiynol a meddyliol.’ Fe wnaeth mynychwyr, gan gynnwys Barnardo’s, Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro, yr NSPCC, ac Iechyd Cyhoeddus Cymru, rannu cipolygon a phrofiadau. Trwy gydol y digwyddiadau, cyfeiriodd ysgolion at y cipolygon gwerthfawr, wedi’u gyrru gan ddata, a gafwyd o adroddiadau’r ysgol gan y Rhwydwaith, gan ddefnyddio data i amlygu meysydd allweddol i’w datblygu. Mae dull y Rhwydwaith, wedi’i yrru gan ddata, wedi dod yn arf hanfodol i ysgolion wrth hunanwerthuso’r Dull Ysgol gyfan. Yn ogystal, cymerodd y cyfranogwyr ran mewn gweithgaredd gelfyddydol ryngweithiol, yn canolbwyntio ar les emosiynol a meddyliol.

Cipolygon wedi’u gyrru gan ddata

Gweithgareddau difyr

Yn ogystal â chyflwyniadau gan ysgolion, cawsom ein gwahodd hefyd i gael i’r cyfranogwyr – yn ddysgwyr ac yn athrawon – gymryd rhan mewn gweithgaredd ryngweithiol oedd yn uniongyrchol gysylltiedig â themâu canolog lles emosiynol a meddyliol. A ninnau eisiau cynnig rhywbeth difyr, creadigol a chofiadwy, troesom at ddulliau ymchwil yn seiliedig ar y celfyddydau.

Dulliau Creadigol ar Waith

Pan fydd pynciau’n anodd eu trafod, neu pan fydd ganddynt briodweddau ymgorfforedig ac emosiynol cryf, gall gweithgareddau creadigol – fel gwneud cerddi  a’u torri’n ddarnau, adeiladu gyda chlai, gweithgareddau ‘blwch tywod’ a phaentio – helpu pobl i fynegi eu teimladau mewn ffordd nad yw geiriau weithiau’n gallu gwneud.

Er nad oeddem yn gwneud ymchwil ffurfiol yn y digwyddiad, teimlom y gallai’r dulliau creadigol hyn helpu’r plant a’r oedolion a oedd yn bresennol i ystyried eu profiadau eu hunain o les emosiynol a meddyliol yn ofalus – ac i gysylltu Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr y Rhwydwaith mewn Ysgolion Cynradd â’u profiadau bywyd a’u cyd-destunau gwaith nhw.

Gweithgaredd ‘Wyred Bodies’

A ninnau’n gwybod mai dim ond amser byr fyddai gennym i ymgysylltu â’r mynychwyr, penderfynom ddefnyddio gweithgaredd o’r enw ‘Wyred Bodies’, a ymddangosodd yn adnodd cynradd AGENDA mewn cydweithrediad â Chomisiynydd Plant Cymru, NSPCC Cymru, a Chymorth i Fenywod Cymru.

Mae’r gweithgaredd hwn yn gwahodd cyfranogwyr i greu ffigurau bach trwy ddefnyddio glanhawyr pibell, weiars crefftau, neu edafedd wedi’i gwyro, y gellir eu siapio mewn ystumiau gwahanol. Yna, caiff cyfranogwyr eu gwahodd i ‘ddyfalu’r teimlad’ sy’n cael ei fynegi gan ystumiau eu ffigurau ei gilydd. Mae’r broses yn gwahodd cyfranogwyr i gwestiynu p’un a yw ein teimladau bob amser yn weladwy – a phan fyddant yn weladwy, a allai ein teimladau edrych yn debyg i deimladau pobl eraill, neu’n wahanol i’w teimladau.

Ymgysylltu Llwyddiannus

Er mawr boddhad i ni, roedd y gweithgaredd yn llwyddiant ysgubol! Erbyn diwedd y dydd, roedd stondin y Rhwydwaith yn gyfor o ffigurau bach lliwgar gwahanol eu siâp, eu maint a’u hystum. Dychwelodd y plant i gasglu eu creadigaethau a mynd â nhw gartref. Fe wnaeth un dysgwr hyd yn oed ddweud cymaint roedd hi wedi mwynhau’r gweithgaredd a gofyn i’w hathro a allen nhw ei wneud eto yn yr ysgol!

Casgliad

Er nad oedd gennym lawer o amser i blymio i fanylion y gweithgaredd gyda phawb a alwodd heibio, ein gobaith oedd y byddai trafod Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr y Rhwydwaith mewn Ysgolion Cynradd mewn lleoliad mor ddifyr a chefnogol – tra’n gwneud a gosod ystum y ffigurau bach llawn mynegiant – yn annog mynychwyr o bob oedran i ystyried pwysigrwydd cefnogi lles emosiynol a meddyliol, gan amlygu hefyd sut gall emosiynau fod yn amrywiol ac yn anodd eu cipio’n llawn mewn un ffurf neu fynegiant yn unig.

---

---

Gwybodaeth am yr Awduron

Ymunais â DECIPHer yn Ebrill 2024, fel cynorthwyydd ymchwil yn cefnogi gweithgareddau’r Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion. Mae fy hanes fel myfyriwr ym Mhrifysgol Caerdydd (BSc Gwyddorau Dynol a Chymdeithasol, MSc Dulliau Ymchwil Gwyddorau Cymdeithasol, PhD) yn hir, gan ddechrau yn 2016. Mae fy nghefndir academaidd yn ymgorffori Seicoleg ac Addysg gymdeithasol gritigol, gyda ffocws ymchwil penodol ar addysg cydberthynas a rhywioldeb (ACRh). Fe wnaeth ymchwil fy noethuriaeth ymgorffori dulliau ansoddol amrywiol mewn ymagwedd ddamcaniaethol ‘ôl-ansoddol’ newydd, i archwilio profiadau athrawon a disgyblion Cymru o ddarpariaeth ACRh wrth gyflwyno’r Cwricwlwm cenedlaethol i Gymru. Mae fy niddordebau ymchwil yn cynnwys rhywedd a rhywioldeb, gan ddamcaniaethu ar gymhlethdod mewn sefydliadau, ac archwilio’r prosesau o drosi polisi yn ymarfer mewn addysg.

Mae Charlotte yn gyfrifol am ddarparu gweithgareddau cyfnewid gwybodaeth ac ymgysylltu, gan ddwyn tîm y Rhwydwaith, partneriaethau sy’n defnyddio ein hymchwil a chymunedau ehangach ynghyd i rannu syniadau, tystiolaeth ac arbenigedd. Hefyd, mae’n gweithio gydag ysgolion a phartneriaid ar draws Cymru, i arddangos effaith data’r Rhwydwaith, yn y modd y mae’n creu gwahaniaeth gwirioneddol a chadarnhaol i iechyd a lles plant a phobl ifanc. Bu Charlotte yn gweithio’n flaenorol yn y trydydd sector, gan gyflwyno rhaglenni rhanbarthol a chenedlaethol a mentrau cyd-gynhyrchu i gefnogi a gwella ymarfer a deilliannau polisi i blant, pobl ifanc a theuluoedd agored i niwed. Yn y gorffennol, mae hi hefyd wedi cyfrannu at nifer o gyhoeddiadau ac astudiaethau ymchwil DECIPHer a CASCADE, gan gefnogi gweithgareddau ymgysylltu â rhanddeiliaid a chyfnewid gwybodaeth.

A minnau’n aelod o dîm ymchwil yr astudiaeth o’r enw Newid dros gyfnod mewn amgyffredion am bwysau gwaith ysgol a chysylltiadau â phroblemau emosiynol ymhlith pobl ifanc 11–16 oed: Astudiaeth drawstoriadol ailadroddol yng Nghymru, y DU., roeddwn i’n ymwneud ag archwilio mater o bwys: y cynnyd mawr mewn problemau emosiynol ymhlith pobl ifanc yng Nghymru. Mae’r duedd bryderus hon wedi gadael nifer ohonom ni’n meddwl tybed pam mae’n digwydd, ac eto bach iawn o astudiaethau sy’n ymchwilio i’r achosion wrth wraidd hyn. Dyma pam mae ein hymchwil yn amserol ac yn hanfodol. Trwy fanteisio ar ddata’r Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion (Y Rhwydwaith), datgelom dueddiadau mewn problemau emosiynol ac amgyffredion am bwysau gwaith ysgol, gan daflu goleuni ar yr heriau y mae pobl ifanc heddiw yn eu hwynebu.

---

Dyma un o ganfyddiadau allweddol ein hastudiaeth, a ddefnyddiodd ddata uwchradd yn rhychwantu 2002 tan 2021. Nod yr astudiaeth oedd archwilio tueddiadau mewn amgyffredion am bwysau gwaith ysgol a phroblemau emosiynol yng Nghymru dros y cyfnod hwn, ac i bennu a allai newidiadau mewn pwysau gwaith ysgol esbonio’r cynnydd mewn problemau emosiynol.

Cyn cynnal yr astudiaeth hon, siaradais ag aelodau ein Grŵp Cynghori Ieuenctid yng Nghanolfan Wolfson ar gyfer Iechyd Meddwl Pobl Ifanc – Prifysgol Caerdydd ym Mhrifysgol Caerdydd. Rhannont bryderon am faint o waith ysgol ac arholiadau sydd ganddynt, a sut roeddent yn teimlo dan bwysau i ragori er mwyn cael lle mewn prifysgol. Fe wnaeth siarad â’r bobl ifanc amlygu pa mor bwysig yw hi i ddeall a mynd i’r afael â’r pwysau hyn sy’n gysylltiedig â’r ysgol.

Ers 2009, mae nifer y dysgwyr yng Nghymru sy’n adrodd am bwysau gwaith ysgol wedi bron i ddyblu, gydag oddeutu 26% yn teimlo llawer o bwysau yn 2021. Merched hŷn oedd yn adrodd am y pwysau hyn yn fwyaf cyffredin, ac roedd yn esbonio rhywfaint o’r cynnydd mewn problemau emosiynol ymhlith pobl ifanc. Mae’r canfyddiadau hyn yn amlygu pryder pwysig o ran iechyd cyhoeddus. Mae pobl ifanc yng Nghymru yn profi lefelau cynyddol o bwysau gwaith ysgol, sy’n gysylltiedig yn gyson â lefelau uwch o broblemau emosiynol.

---

Defnyddiodd yr astudiaeth ddata uwchradd o astudiaeth Ymddygiad Iechyd mewn Plant Oed Ysgol a data arolygon y Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion. Fe wnaeth yr arolygon hyn gynnwys samplau cynrychioliadol yn genedlaethol o ddisgyblion uwchradd yng Nghymru, rhwng 2002 a 2021, yn cwmpasu data gan 300,000 o unigolion. Fe wnaeth cyfran y bobl ifanc yng Nghymru sy’n amgyffred llawer o bwysau gwaith ysgol gynyddu rhwng 2009 a 2021, gan adlewyrchu cynnydd tebyg mewn problemau emosiynol. Mae deall pam mae pobl ifanc yn profi mwy o bwysau yn hanfodol i iechyd cyhoeddus a gall lywio ymyriadau i helpu pobl ifanc i ymdopi â gofynion academaidd a chymdeithas.

Dylai astudiaethau yn y dyfodol ymchwilio i b’un a yw newidiadau mewn amgyffredion o bwysau gwaith ysgol yn adlewyrchu amgylcheddau ysgol lle mae mwy o bwysau, newidiadau yn nisgwyliadau pobl ifanc neu gymdeithas, neu heriau eraill sy’n effeithio ar allu pobl ifanc i ymdopi. Mae’r ddealltwriaeth hon yn allweddol i atal cynnydd pellach mewn pwysau gwaith ysgol ac iechyd meddwl a lles pobl ifanc.

Mae ein hastudiaeth yn codi pryderon pwysig am y pwysau y mae pobl ifanc yng Nghymru yn eu hwynebu. Gallai’r cynnydd cyffredinol mewn pwysau gwaith ysgol fod wedi cyfrannu at y cynnydd mewn problemau emosiynol, yn enwedig ymhlith merched. Mae deall y rhesymau wrth wraidd y pwysau hyn yn hanfodol i atal cynnydd pellach a mynd i’r afael â phroblemau iechyd meddwl a lles. Hefyd, gall fod angen newid diwylliannol ehangach tuag at reoli gofynion academaidd i ategu datblygiad iach cenedlaethau’r dyfodol.

I gloi, mae ein hastudiaeth yn amlygu pryder cynyddol: y lefelau cynyddol o amgyffredion am bwysau gwaith ysgol ymhlith pobl ifanc yng Nghymru a’u cysylltiad â’r cynnydd mewn problemau emosiynol. Mae’r duedd hon yn pwysleisio angen dybryd am ymchwil pellach i ddeall yr achosion wrth ei gwraidd ac i ddatblygu ymyriadau effeithiol. Trwy fynd i’r afael â’r pwysau hyn, gallwn helpu pobl ifanc i reoli galwadau academaidd a chymdeithasol yn fwy effeithiol, gan gefnogi eu hiechyd meddwl a’u lles yn well yn y pen draw.

Diolch am roi o’ch amser i ddarllen am ein hymchwil. Trwy ddeall a mynd i’r afael â’r pwysau y mae pobl ifanc yn eu hwynebu heddiw, gallwn weithio tuag at greu amgylchedd iachach a mwy cefnogol i genedlaethau’r dyfodol o blant a phobl ifanc. 

---

Beth yw’r prif resymau wrth wraidd y cynnydd mewn pwysau gwaith ysgol ymhlith pobl ifanc heddiw, yn eich tyb chi?

A oes gennych syniadau neu awgrymiadau am ymchwil yn y dyfodol i’r pwnc hwn? Pa agweddau sydd angen mwy o sylw, yn eich tyb chi?

---

Rwy’n Gydymaith Ymchwil yng Nghanolfan Wolfson ar gyfer Iechyd Meddwl Pobl Ifanc. Mae fy ymchwil yn canolbwyntio ar y newidiadau mewn iechyd meddwl plant a’r glasoed yn y boblogaeth. O ddiddordeb arbennig i mi y mae tueddiadau dros gyfnod a deall y ffactorau a all fod wedi cyfrannu at y cynnydd diweddar mewn iselder a gorbryder. Hefyd, mae gennyf ddiddordeb mewn gwydnwch a rhagfynegyddion iechyd meddwl a lles cadarnhaol ac, yn y gorffennol, rwyf wedi gwneud ymchwil i wydnwch yn sgil erledigaeth gan gymheiriaid. Darllenwch fwy…

Gall pontio o’r ysgol gynradd i’r ysgol uwchradd fod yn garreg filltir arwyddocaol ym mywyd person ifanc. Er bod llawer o fyfyrwyr yn mynd trwy’r newid hwn yn hwylus, gall fod yn heriol i eraill. Mae astudiaeth ddiweddar sy’n defnyddio data’r Rhwydwaith yn treiddio i sut y gall statws economaidd gymdeithasol, h.y. sefyllfa economaidd a chymdeithasol teulu, sy’n cael ei phenderfynu gan ffactorau fel incwm, addysg a galwedigaeth, fod yn gysylltiedig â’r profiad pontio ac iechyd meddwl pobl ifanc a’u profiadau o fwlio.  

Yn y blog hwn, mae Dr Caitlyn Donaldson, Cydymaith Ymchwil yng Nghanolfan Wolfson ar gyfer Iechyd Pobl Ifanc, Prifysgol Caerdydd, yn archwilio sut mae statws economaidd gymdeithasol yn effeithio ar y ffactorau hyn wrth bontio rhwng ysgolion yn system addysg Cymru. 

---

Yng Nghymru, mae gennym nifer gynyddol o ysgolion ‘pob oed’, lle gall pobl ifanc aros yn yr un ysgol o 3 i 16 neu 18 oed. Mae hyn yn cynnig profiad naturiol diddorol er mwyn archwilio p’un a yw deilliannau iechyd meddwl a bwlio yn wahanol rhwng plant sy’n pontio i’r ysgol uwchradd yn 11 oed a’r rhai sy’n aros mewn ysgolion pob oed yng Nghymru. Mae’n defnyddio dulliau ystadegol datblygedig i gymharu’r deilliannau ar gyfer myfyrwyr yn eu blwyddyn gyntaf yn yr ysgol uwchradd. 

1. Statws Economaidd Gymdeithasol a’r Math o Ysgol: 
   • Myfyrwyr â Statws Economaidd Gymdeithasol isel: Darganfu’r astudiaeth rywfaint o dystiolaeth y gallai myfyrwyr o gefndiroedd statws economaidd gymdeithasol isel gael llai o broblemau gyda chymheiriaid, materion ymddygiad ac erledigaeth bwlio wrth fynd i ysgolion pob oed o gymharu ag ysgolion uwchradd. 
   • Myfyrwyr â Statws Economaidd Gymdeithasol uchel: I’r gwrthwyneb, roedd myfyrwyr o gefndiroedd statws economaidd gymdeithasol uchel yn tueddu i fod â deilliannau mwy cadarnhaol mewn ysgolion uwchradd. 
2. Cysylltedd â’r ysgol: 
   • Archwiliodd yr ymchwil p’un a allai cysylltedd â’r ysgol esbonio’r gwahaniaethau mewn deilliannau ond ni chanfu unrhyw dystiolaeth ei fod yn cyfryngu’r berthynas rhwng y math o ysgol a deilliannau iechyd meddwl neu fwlio. Fodd bynnag, roedd lefelau uchel o gysylltedd â’r ysgol yn gysylltiedig ag iechyd meddwl gwell a llai o fwlio yn y ddau fath o ysgol. 

Goblygiadau i Addysgwyr a Llunwyr Polisi  

Mae’r canfyddiadau’n awgrymu y gallai ysgolion pob oed helpu i leihau anghydraddoldebau iechyd wedi’u hachosi gan statws economaidd gymdeithasol. I fyfyrwyr o gefndir â statws economaidd gymdeithasol isel, gallai’r parhad y mae ysgolion pob oed yn ei roi gynnig amgylchedd mwy sefydlog a chefnogol, gan leihau rhai o’r heriau sy’n gysylltiedig â phontio i ysgol newydd. Awgrymwn y gallai hyn fod oherwydd bod symud i ysgol newydd ar ddiwedd blwyddyn 6 yn cynnig mwy o gyfleoedd am dwf a datblygiad personol, ond dim ond os oes gan blentyn yr adnoddau ymdopi a’r gwydnwch y mae eu hangen i bontio’n llwyddiannus i’r amgylchedd newydd. 

Casgliad 

Mae’r astudiaeth hon yn cynnig cipolygon gwerthfawr i sut gall gwahanol strwythurau ysgolion effeithio ar iechyd meddwl myfyrwyr a’u profiadau o fwlio. Trwy ddeall y ddynameg hon, gall addysgwyr a llunwyr polisi gefnogi myfyrwyr yn well yn ystod cyfnodau pontio pwysig, gan sicrhau bod pob person ifanc yn cael cyfle i ffynnu. 

Rhannwch eich profiadau a dadlau dros bolisïau sy’n annog cysylltedd â’r ysgol a lles meddyliol trwy e-bostio mailto:shrn@cardiff.ac.uk 

Rhannwch eich profiadau a dadlau dros bolisïau sy’n annog cysylltedd â’r ysgol a lles meddyliol trwy e-bostio mailto:shrn@cardiff.ac.uk 

---

Mae Dr. Caitlyn Donaldson yn Gydymaith Ymchwil ym Mhrifysgol Caerdydd, yn arbenigo yn y croestoriad rhwng statws economaidd gymdeithasol, cysylltedd â’r ysgol, ac iechyd a lles plant. A chanddi PhD mewn pontio o’r ysgol gynradd i’r ysgol uwchradd a’i effaith ar iechyd meddwl pobl ifanc, mae ymchwil Dr. Donaldson yn canolbwyntio ar ddeall a mynd i’r afael ag anghydraddoldebau iechyd ymhlith plant. Mae ei gwaith diweddar yn cynnwys dadansoddiad cynhwysfawr o Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr y Rhwydwaith mewn Ysgolion Cynradd, gan amlygu rôl hanfodol statws economaidd gymdeithasol yr ysgol a’r teulu o ran llywio deilliannau iechyd plant. 

Mewn cyfnod pan mae iechyd meddwl a lles corfforol pobl ifanc yn aml dan y chwyddwydr, mae’r Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion mewn safle blaenllaw o ran darparu data cadarn, y gellir gweithredu arno, i ysgolion a llunwyr polisi i gynorthwyo â rhoi datrysiadau wedi’u llywio gan dystiolaeth ar waith.

Yn y Blog hwn, mae’r Dr. Nick Page, Cymrawd Ymchwil DECIPHer, ac Uwch Ddadansoddwyr ar gyfer y Rhwydwaith, yn rhoi cipolwg i’r data a gasglwn a sut mae’n helpu i lunio dyfodol iachach i’r genhedlaeth nesaf.

---

Ers 2013, mae Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr y Rhwydwaith mewn ysgolion uwchradd wedi bod yn gonglfaen o ran deall a gwella iechyd a lles y glasoed yng Nghymru.

Mae’r Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr, a gyflwynir bob dwy flynedd i sampl genedlaethol fawr o bobl ifanc 11- 16 oed, yn cwmpasu amrywiaeth o bynciau, gan gynnwys iechyd meddwl a lles, gweithgarwch corfforol a maeth, defnyddio sylweddau, iechyd rhywiol a perthnasoedd cymdeithasol.

Mae ein gwaith wedi bod yn hynod arwyddocaol wrth helpu i sefydlu a gwreiddio model cenedlaethol ar gyfer casglu data a defnyddio gwybodaeth mewn ysgolion, sy’n darparu tystiolaeth hanfodol i lywio polisïau, rhaglenni ac ymyriadau iechyd cyhoeddus ac iechyd ysgolion sy’n anelu at wella bywyd plant a phobl ifanc. Mae dros 90% o ysgolion uwchradd a gynhelir yn cymryd rhan yn rheolaidd yn yr Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr, gyda chyfraddau ymateb y myfyrwyr yn cynyddu’n raddol o 65% yn 2017 i 75% yn 2023. Mae hyn gyfwerth â thros 100,000 o bobl ifanc 11-16 oed yn cymryd rhan ym mhob cylch yr arolwg.

Yn ein harolwg diweddaraf, gwelwyd y nifer uchaf eto yn cymryd rhan, gyda 129,761 o bobl ifanc 11-16 oed o 201 ysgol yn cyfranogi. Mae’r sampl genedlaethol fawr yn sicrhau bod profiadau ac anghenion amrywiol amrywiaeth eang o fyfyrwyr yn cael eu cynrychioli (gan gynnwys rhywedd a lleiafrifoedd ethnig, gofalwyr ifanc a phobl ifanc â phrofiad o fod mewn gofal), gan hybu tegwch iechyd a rhoi cyfleoedd gwerthfawr i ddeall ymddygiadau iechyd yn well ymhlith grwpiau sydd yn y lleiafrif.

Mae data o’r Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr yn helpu i gynhyrchu sawl ffurf ar dystiolaeth, gan gynnwys:

• Ymchwil epidemiolegol
• Monitro a gwerthuso polisi
• Cysylltedd data

Er enghraifft, yn ddiweddar, mae ein data wedi helpu i archwilio tueddiadau mewn problemau emosiynol pobl ifanc yng Nghymru yn y blynyddoedd cyn pandemig COVID-19, gan ddarganfod cynnydd sylweddol rhwng 2013 a 2019 na ellid ei esbonio gan newidiadau mewn bwlio neu gyfeillgarwch. Hefyd, mae data’r arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr wedi cael ei ddefnyddio i werthuso’r effeithiau ar fepio gan bobl ifanc yn sgil cyflwyno rheoliadau’r UE, ac mae ymatebion i’r arolwg gan fyfyrwyr a gydsyniodd wedi cael eu cysylltu’n llwyddiannus â chofnodion iechyd arferol i archwilio cysylltiadau rhwng bwlio a hunan-niwed.

Bob pedair blynedd, mae’r Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr yn gwreiddio cwestiynau o’r astudiaeth ryngwladol, Ymddygiad Iechyd mewn Plant Oed Ysgol (HBSC) – astudiaeth hirhoedlog o iechyd y glasoed a gefnogir gan Sefydliad Iechyd y Byd, a ddechreuodd yn y 1980au – gan alluogi croes-gymariaethau â data o 50 wledydd ar draws Ewrop a Gogledd America.

Mewn astudiaeth a gyhoeddwyd yn ddiweddar, dangosodd data gan 35 o wledydd HBSC, gan gynnwys Cymru, fod cwynion iechyd corfforol (e.e. pen tost, stumog ddrwg) a chwynion iechyd meddwl (e.e. gorbryder, pigogrwydd) pobl ifanc yn uwch o lawer na’r disgwyl yn dilyn y pandemig, ar sail tueddiadau blaenorol.

I gynyddu gwelededd data’r Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr o fewn y gymuned ymchwil academaidd, rydym wedi cyhoeddi proffil adnodd data o’r Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr am ddim yn yr International Journal of Epidemiology. Diben y proffil adnodd data hwn yw darparu gwybodaeth fel y gall ymchwilwyr ddeall cwmpas data’r Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr a sut i gael ato a gwneud y defnydd gorau ohono.

Gan edrych tua’r dyfodol, rydym yn edrych ymlaen yn fawr at adeiladu ar ein seilwaith data presennol trwy gylch pellach o gasglu data yn 2025, a fydd yn caniatáu i ni barhau i gynhyrchu tystiolaeth ymchwil o ansawdd uchel er mwyn ategu gwelliant iechyd ysgolion yng Nghymru a’r tu hwnt.

Rhannwch eich Cipolygon Academaidd: Ydych chi wedi defnyddio data’r Rhwydwaith yn eich gwaith academaidd? Rhannwch eich canfyddiadau a’ch cipolygon yn y sylwadau isod. Gall eich cyfraniadau helpu i lywio mentrau ac ymyriadau iechyd yn y dyfodol, gan feithrin dyfodol iachach i blant a phobl ifanc.

Helpwch roi’r gair ar led! Rhannwch y postiad hwn gyda’ch ffrindiau a’ch cydweithwyr i godi ymwybyddiaeth o iechyd a lles plant a phobl ifanc a gwerth data’r Rhwydwaith.

Gwybodaeth am yr Awdur

Rwy’n Gymrawd Ymchwil yn y Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion yn y Ganolfan Datblygu a Gwerthuso Ymyriadau Cymhleth er mwyn Gwella Iechyd y Cyhoedd (DECIPHer), Prifysgol Caerdydd. A minnau’n arweinydd y rhaglen ar gyfer dadansoddi ac allbynnau yn y Rhwydwaith, mae fy ymchwil yn canolbwyntio ar ddatblygu iechyd poblogaeth y glasoed trwy ddadansoddiadau eilaidd o ddata meinitiol.

Mae fy ymchwil wedi archwilio newidiadau dros gyfnod mewn ysmygu a defnyddio canabis gan bobl ifanc, ymchwilio i effeithiau byrdymor cyflwyno rheoliadau e-sigaréts ar fepio gan bobl ifanc, ac archwilio tueddiadau posibl wrth gyfuno cysylltedd data arferol ag arolygon cenedlaethol o blant oed uwchradd. Fy nod yw cynhyrchu tystiolaeth o ansawdd uchel sy’n llywio polisïau ac ymyriadau iechyd cyhoeddus, gan gyfrannu yn y pen draw at gymunedau iachach.